1. Erfbeplanting
- Inkleding bedrijfsgebouwen
- Behoud van het landschappelijk karakter
- Meer biodiversiteit rondom het landbouwbedrijf
- Bestrijding door nuttigen van schadelijke of hinderlijke insecten (vliegen!) door nuttige insecten, spinnen, vogels, vleermuizen… Muggen op afstand houden (notelaars!)
- Creëert schaduw, vangt stof, dempt geluid, geeft koelte
Mogelijkheden, raadgevingen, subsidiëring: neem contact met de provinciale landbouwdienst.
De provincie Limburg heeft een uitgebreide brochure uitgegeven: ‘Langs boerenerven en –hoven’ Erfbeplanting en landschapsintegratie in Limburg. Aan te vragen via
2. Hoogstamfruitbomen op graasweides
Doelstelling: op iedere permanente graasweide enkele hoogstambomen voorzien, indien mogelijk hoogstam fruitbomen in een zeer extensieve aanplant, in verband of slechts enkele bomen in kleinere groepjes bij mekaar, eventueel enkel randbeplanting…
Met als doelen en voordelen:
- Schaduwplaats voor de graasdieren
- Beschutting tegen regen en wind
- Afleiding door het doorbreken van de eentonigheid van het grasland; af en toe valt er een blad of vrucht wat zorgt voor afleiding: werkt zeer goed om het stressniveau binnen een kudde te doen dalen (onderzoek door Rijksuniversiteit Gent bij melkvee)ff
- Sterke verhoging biodiversiteit zorgt voor een gezondere leefomgeving
- Verhoging van het humusgehalte van de bodem (bladeren verteren snel), verhoging van het vermogen van de bodem om vocht en voedingsstoffen vast te houden
- Versterking van het landelijke karakter, verhoging streekidentiteit, versterking van het groene imago van het landbouwbedrijf
- Mogelijks extra inkomsten door benutting van de vruchten of het hout (op langere termijn). Specifieke fruitvariëteiten van onbehandelde bomen krijgen meer en meer belangstelling voor bepaalde verwerkingsdoeleinden.
Mogelijke nadelen:
- Minder grasopbrengst door mogelijke beschaduwing en vochtconcurrentie. Dit speelt nauwelijks of niet mee wanneer er slechts zeer extensief bomen geplant worden in of rond het weiland. Gras heeft zijn fotosynthese maximum, bij extensieve aanplantingen is er meer dan voldoende rechtstreekse zon en diffuus licht op het gras om dit optimum of maximum te bereiken.
Ook de vochtconcurrentie voor het gras door de bomen is erg beperkt omdat de bomen met hun diepere wortels het vocht uit diepere bodemlagen halen dan het gras. Omwille van de verhoging van het humusgehalte van de bodem op langere termijn onder invloed van de humificering van de bladeren, kan het vochthoudend vermogen van de bodem verhogen en kan dit zelfs ten goede komen van de grasgroei op termijn. Ook het licht schaduweffect door de bomen vermindert sterk de verdamping en dus de droogtestress.
- Te veel valfruit kan negatief zijn voor de spijsvertering van de graasdieren. Dit speelt niet mee wanneer men steenfruit plant of wanneer appels en peren tijdig geplukt of geschud worden en grotendeels uit het weiland verwijderd worden.
- Hinderlijk voor grotere landbouwmachines bij het hooien, weideslepen… : dit speelt maar zeer beperkt een rol bij de extensieve aanplantingen (zeer ruime plantafstanden, enkel randbeplanting…)
- Bomen vragen een investeringskost en een onderhoudskost. De investeringskost kan grotendeels opgevangen worden door subsidies (landbouwers in hoofdberoep kunnen via het ‘Boslandbouwsysteem’ (Agroforestry) een subsidie van 80 % ontvangen voor de ganse investering (bomen, steunpalen en boombescherming en arbeid). Aanvragen via het landbouw e-loket tussen ongeveer half juli en half september! Verder kan je steeds informeren bij de gemeenten of de Regionale Landschappen om te kijken of daar subsidiëringsmogelijkheden liggen. Voor het onderhoud van de bomen (snoei, onderhoud steun- en boombescherming) ijveren we voor een uitbreiding van de subsidiemogelijkheden via het systeem van Agroforestry of rechtstreeks via een Beheersovereenkomst…, maar dit is hopelijk toekomstmuziek.
3. Boslandbouwsysteem – Agroforestry
In de filosofie van het boslandbouwsysteem worden bomen niet enkel gecombineerd met graasweides, maar eerder met akkerbouw. De grote doelstellingen die worden nagestreefd zijn de volgende:
- Sterke verhoging van de biodiversiteit voor een gezondere leefomgeving, ook voor het hoofdgewas (akkerbouw of groenteteelt).
- Telen in lagen (bodem, gras- en kruidenlaag, struikenlaag, boomkruinenlaag) verruimt enorm de biodiversiteit en lokt grote aantallen van diverse ‘nuttigen’.
- Extra benutting van de oppervlakte, extra opbrengsten op lange termijn: bepaalde boomvruchten, hout…
- Sterke verbetering van de bodemtoestand: meer humus, minder verdamping, sterkere aanrijking en vasthoudend vermogen voor water en voedingsstoffen. Agroforestry stimuleert sterk het bodemleven. Een gezonde, ‘levende’ bodem maakt de weerstand van de planten die er in groeien veel sterker.
- Bomenrijen of stroken met bomen en/of struiken verminderen drastisch de erosie, zeker op hellende percelen.
Voor meer info over Agroforestry en de voorwaarden voor subsidiëring: raadpleeg de website van de Vlaamse Overheid en van het consortium Agroforestry Vlaanderen, gecoördineerd door ILVO: www.agroforestryvlaanderen.be